اقتصاد رفتاری از زبان دکتر میثم شکری ساز

طبق صحبت های دکتر میثم شکری ساز اقتصاد رفتاری، شاخه‌ای از علم اقتصاد است که به بررسی چگونگی تأثیر عوامل روانشناختی، اجتماعی و شناختی بر تصمیم‌ گیری‌های اقتصادی افراد می‌پردازد. در مقابل دیدگاه‌ های سنتی که فرض می‌کنند انسان‌ها همواره به صورت منطقی و با هدف حداکثرسازی سود و کاهش هزینه‌ها تصمیم می‌گیرند، این اقتصاد نشان می‌دهد که تصمیم ‌گیری‌های مالی انسان ‌ها اغلب تحت تأثیر تعصبات شناختی، احساسات و محیط ‌های اجتماعی قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی مفاهیم کلیدی اقتصاد رفتاری و ارائه راهنمایی‌هایی برای درک بهتر این تصمیم‌گیری‌ها می‌پردازد. با مطالعه این موضوع، می‌توان به بینشی عمیق‌تر در مورد رفتارهای مالی افراد دست یافت و راهکارهایی مؤثر برای بهبود تصمیم‌گیری‌های مالی ارائه داد. از این رو، آشنایی با این اقتصاد نه تنها می‌تواند برای اقتصاددانان و مشاوران مالی، بلکه برای هر فردی که به دنبال بهبود مدیریت مالی شخصی خود است، مفید باشد.

مراحل آموزش اقتصاد رفتاری

از زبان دکتر میثم شکری ساز آموزش اقتصاد رفتاری فرآیندی چند مرحله‌ای است که هدف آن درک عمیق‌تر از رفتارهای مالی و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی است. این فرآیند شامل مراحل زیر می‌شود:

1. آشنایی با مفاهیم پایه: در این مرحله، دانشجویان با مفاهیم اساسی مانند تعصبات شناختی، هنجارهای اجتماعی و اثرات احساسات بر تصمیم‌گیری‌های مالی آشنا می‌شوند. فهمیدن این مفاهیم پایه‌ای به آن ها کمک می‌کند تا بتوانند رفتارهای غیرمنطقی و پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری‌های مالی را درک کنند.
2. بررسی نظریه‌ها و مدل‌ها: نظریه‌ها و مدل‌های متعدد، توضیح می‌دهند چگونه و چرا افراد در شرایط مختلف اقتصادی تصمیم‌گیری می‌کنند. مطالعه این نظریه‌ها، از جمله نظریه چشم‌انداز، نظریه تعصبات و نظریه بازی‌ها، به دانشجویان کمک می‌کند تا چارچوب‌های تحلیلی لازم برای تحلیل رفتارهای اقتصادی را بدست آورند.
3. تحلیل تجربی و مطالعات موردی: یکی از روش‌های موثر در آموزش اقتصاد رفتاری، بررسی مطالعات موردی و نتایج تجربی است. با تحلیل داده‌های واقعی و مشاهده الگوهای رفتاری، دانشجویان می‌توانند به درک عمیق‌تری از تأثیرات عوامل مختلف بر تصمیم‌گیری‌های مالی برسند.
4. کاربرد در دنیای واقعی: در این مرحله، دانشجویان می‌آموزند که چگونه می‌توانند مفاهیم و نظریه‌های این اقتصاد را در موقعیت‌های واقعی به کار گیرند.
5. تمرین و شبیه‌سازی: یکی از بهترین روش‌های یادگیری، تمرین و شبیه‌سازی موقعیت‌های واقعی است. از طریق بازی‌های شبیه‌سازی، آزمایش‌های روانشناختی، و تمرین‌های عملی، دانشجویان می‌توانند تجربیاتی از چالش‌ها و پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری‌های مالی کسب کنند.
6. ارزیابی و بازخورد: دانشجویان با شرکت در آزمون‌ها، تحلیل پروژه‌ها و دریافت بازخورد از مربیان، می‌توانند نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرده و در جهت بهبود دانش و مهارت‌های خود تلاش کنند.

از دید دکتر میثم شکری ساز آموزش اقتصاد رفتاری، با پوشش این مراحل، به دانشجویان کمک می‌کند تا به درک بهتری از رفتارهای اقتصادی برسند و توانایی‌های خود را در تحلیل های مالی ارتقا دهند.

بررسی مثال های اقتصاد رفتاری

بررسی مثال های اقتصاد رفتاری یکی از موثرترین راه‌ها برای درک عمیق‌تر مفاهیم آن است. در این بخش، به چندین مثال پرداخته می‌شود که به خوبی نشان می‌دهند چگونه عوامل مختلف می‌توانند بر رفتارهای اقتصادی افراد تاثیر بگذارند.

1. اثر مالکیت در اقتصاد رفتاری (Endowment Effect):

بر باور دکتر میثم شکری ساز اثر مالکیت نشان می‌دهد افراد برای چیزی که مالک آن هستند، ارزش بیشتری قائلند نسبت به وقتی که آن را ندارند. به عنوان مثال، در یک آزمایش معروف، به برخی از شرکت‌کنندگان یک لیوان قهوه داده شد و سپس از آن ها خواسته شد که قیمت فروش آن را تعیین کنند. در مقابل، به گروه دیگری که لیوان قهوه نداشتند، پیشنهاد خرید آن را داده شد. نتایج نشان داد که شرکت‌کنندگانی که لیوان قهوه داشتند، قیمت بالاتری برای فروش تعیین کردند نسبت به قیمتی که گروه دیگر حاضر به پرداخت آن بودند.

2. تعصب تأییدی (Confirmation Bias):

تعصب تأییدی یکی دیگر از مفاهیم کلیدی در اقتصاد رفتاری است. به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار ممکن است تنها به دنبال اخبار و تحلیل‌هایی باشد که نشان‌دهنده سودآوری سهام مورد علاقه او هستند و از گزارش‌های منفی چشم‌پوشی کند که می‌تواند منجر به تصمیمات مالی نادرست شود.

3. اثر تأخیر (Hyperbolic Discounting):

اثر تأخیر به تمایل افراد به ترجیح پاداش‌های کوتاه‌مدت به جای پاداش‌های بلندمدت اشاره دارد. به عنوان مثال، در یک آزمایش کلاسیک، به کودکان پیشنهاد داده شد که یا یک شیرینی کوچک را فوراً بخورند یا صبر کنند تا بعداً یک شیرینی بزرگ‌تر دریافت کنند. بسیاری از کودکان ترجیح دادند فوراً شیرینی کوچک را بخورند، حتی اگر منتظر ماندن به نفعشان بود. این نوع تصمیم‌گیری‌ها در مسائل مالی مانند پس‌انداز برای بازنشستگی نیز مشاهده می‌شود، جایی که افراد ممکن است خرج کردن پول در حال حاضر را به پس‌انداز برای آینده ترجیح دهند.

4. اثر لنگر در اقتصاد رفتاری (Anchoring Effect):

اثر لنگر به تمایل افراد برای تکیه بر اطلاعات اولیه‌ای که دریافت می‌کنند اشاره دارد، حتی اگر این اطلاعات نامربوط یا نادرست باشند. به عنوان مثال، در تعیین قیمت یک خانه، قیمتی که ابتدا اعلام می‌شود می‌تواند به عنوان لنگر عمل کند و قیمت‌های بعدی را تحت تأثیر قرار دهد. خریداران و فروشندگان ممکن است به طور ناخودآگاه از این اطلاعات اولیه در تصمیم‌گیری‌های خود استفاده کنند.

این مثال های اقتصاد رفتاری نشان می‌دهند که چگونه می‌تواند به فهم بهتر رفتارهای مالی و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کمک کند.

معرفی بهترین کتاب های اقتصاد رفتاری

طبق نظر دکتر میثم شکری ساز برای درک عمیق‌تر اقتصاد رفتاری و بهره‌گیری از آن در تصمیم‌گیری‌های مالی، مطالعه کتاب‌های تخصصی در این زمینه بسیار مؤثر است. در این بخش، به معرفی چندین کتاب برتر در این حوزه می‌پردازیم که می‌توانند راهنمایی ارزشمند برای علاقه‌مندان به این موضوع باشند.

1. تفکر، سریع و کند (Thinking, Fast and Slow) – دنیل کانمن:

این کتاب توسط دنیل کانمن، برنده جایزه نوبل اقتصاد، نوشته شده و به بررسی دو سیستم فکری انسان می‌پردازد: سیستم سریع و شهودی و سیستم کند و منطقی. کانمن با استفاده از مثال‌ها و تجربیات متعدد نشان می‌دهد که چگونه این دو سیستم در تصمیم‌گیری‌های روزمره و مالی ما تأثیر می‌گذارند. این کتاب یکی از آثار بنیادین در این حوزه است و خواندن آن برای هر کسی که به دنبال فهم بهتر این علم است، ضروری می‌باشد.

2. نظریه چشم‌انداز (Prospect Theory) – دنیل کانمن و آموس تورسکی:

این کتاب که توسط دنیل کانمن و آموس تورسکی نوشته شده است، به معرفی نظریه چشم‌انداز می‌پردازد که یکی از نظریه‌های اساسی در اقتصاد رفتاری است. این نظریه توضیح می‌دهد که چگونه افراد به سود و زیان واکنش نشان می‌دهند و چرا رفتارهای مالی آن ها گاهی غیرمنطقی به نظر می‌رسد. مطالعه این کتاب برای درک عمیق‌تر از نحوه تصمیم‌گیری‌های مالی و تأثیر احساسات بر آن ها بسیار مفید است.

این مطلب ادامه دارد…