طبق صحبت های دکتر میثم شکری ساز اقتصاد اشتراکی مدل های کسب و کار فعلی را در سراسر جهان متحول کرده است، اما این پدیده شامل چه چیزهایی می باشد و چه فوایدی برای جامعه ما دارد؟ اقتصاد مشارکتی چه تاثیری بر محیط زیست خواهد داشت؟ در این مقاله سعی خواهیم کرد تا به تعریف sharing economy، مزایا و معایب، چند نمونه از پلتفرم های این نوع اقتصاد و موارد مهم دیگر بپردازیم تا شما بهتر با این پدیده آشنا شوید. توصیه می شود تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
اقتصاد اشتراکی چیست؟
این نوع از اقتصاد مدل جدیدی از مصرف است که با توسعه اینترنت و فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات مرتبط می باشد.
مفهوم sharing economy مبتنی بر مبادله کالاها، خدمات، منابع، زمان یا دانش، با یا بدون مبادلات پولی، از طریق پلتفرم های اختصاصی است.
در واقع این نوع اقتصاد سعی در تبدیل دارایی های فیزیکی به خدمات دارد و تلاش می کند تا با گسترش کلان داده ها و پلتفرم های آنلاین، به رشد اقتصاد تسهیمی کمک کند.
اقتصاد همتا به همتا به اقتصادی گفته می شود که در آن دو طرف (خریدار و فروشنده) به طور مستقیم برای ارائه کالا و خدمات با هم تعامل دارند و نیازی به دخالت شخص ثالث واسطه وجود ندارد. مدل اقتصاد اشتراکی و برنامه هایی مانند Uber و Airbnb به اقتصاد همتا به همتا اجازه می دهند تا با حذف نقش اشخاص ثالث، به شکوفایی برسند.
عواملی که منجر به توسعه این مدل اقتصادی می شوند عبارتند از:
- رونق دیجیتالی
- نگرانی های زیست محیطی که به طور فزاینده ای شدیدتر می شوند
- عدم اعتماد به نهادها
- نوسازی در روابط مالکیت ها
- تمایل به قرار دادن فرد در مرکز جامعه.
به این ترتیب، اقتصاد مشارکتی با دوبرابر کردن پیشنهادهای سنتی موجود، استفاده از منابع افراد و ارائه خدمات جدید یا تکمیل پیشنهادات سنتی، مدل اجتماعی-اقتصادی موجود را هم برای مصرف‌کنندگان و هم برای شرکت ها متزلزل می کند.
اهمیت تبدیل کالاهای بلااستفاده به خدمات در اقتصاد اشتراکی
از زبان دکتر میثم شکری ساز به اشتراک گذاری دارایی ها در میان مردم از هزاران سال پیش مرسوم بوده است. ظهور اینترنت نیز موجب شد تا با استفاده از کلان داده ها، این اشتراک گذاری داده ها در راستای استفاده از دارایی ها، برای صاحبان دارایی ها و همچنین نهادها تسهیل پیدا کند. همان طور که گفته شد، به این نوع مکانیزم sharing economy گفته می شود.
طبق نظر دکتر میثم شکری ساز به اشتراک گذاری دارایی ها فرصتی را برای مردم و سازمان ها فراهم می کند تا بتوانند از طریق منابع کم به درآمدزایی دست یابند. در واقع در این نوع اقتصاد می توان دارایی هایی که بلااستفاده مانده اند را، مانند وسایل نقلیه، اتاق های اضافی و غیره، اجاره داد. در این صورت این دارایی های فیزیکی به نوعی خدمات تبدیل خواهند شد که در اختیار دیگران قرار داده می شوند.
مزایا و معایب اقتصاد اشتراکی
بر باور دکتر میثم شکری ساز اقتصاد اشتراکی با مزایا و معایب یکسانی هم برای کارگران و هم برای رقبای صنعت همراه می باشد. این مزایا و معایب برای همه آنها، یعنی کارگران، مصرف کنندگان، مقامات دولتی و صنایع، در سراسر جهان مهم می باشند. این مزایا و معایب در سطح جهانی، جوانب مثبت و منفی مشابهی را به همراه دارند.
مزایای sharing economy
برخی از مهم ترین مزایای اقتصاد مشارکتی عبارتند از:
درآمد اضافی: یکی از جذابیت های پیوستن به این نوع اقتصاد این است که راهی را برای ایجاد درآمد اضافی از طریق کسب درآمد از دارایی های بلا استفاده ارائه می دهد.
قیمت های پایین تر برای کالاها و خدمات: به اشتراک گذاشتن منابع برای مقایسه قیمت های دیجیتالی، می تواند به طور بالقوه منجر به کاهش هزینه ها شود.
کاهش اثرات زیست محیطی: اقتصاد تسهیمی استفاده از کالاها را افزایش می دهد و تعداد کالاهایی که باید تولید شوند را کاهش خواهد داد. از طرف دیگر نیز آلودگی های صنعتی را کاهش می دهد.
معایب
کارگران ممکن است مزایای شغلی شان را از دست بدهند: فریلنسرها یا کارگران خویش فرما اغلب از مزایای موجود برای کارگران دائمی مانند بیمه یا مرخصی با حقوق محروم می شوند.
الزامات مالیاتی نامشخص: پلتفرم هایی که در خارج از کشور یا ایالت میزبان خود فعالیت می کنند، ممکن است با مقامات مالیاتی دچار مشکل شوند.
نگرانی های ایمنی هم برای کارگران و هم برای مشتریان: اقتصاد اشتراکی حول محور اعتماد می چرخد و این اعتماد بر این باور استوار است که خدمات ارائه شده هم ایمن و هم قانونی هستند، اما کاربران همگی تا حدودی آسیب پذیر می باشند.
خطرات داده ها و حریم خصوصی: پلتفرم ها در این مدل از اقتصاد، مانند بسیاری از مشاغل آنلاین، اغلب اطلاعات گسترده ای را در مورد کاربران از جمله نام، آدرس، شماره تلفن و اطلاعات مالی در اختیار دارند.
فقدان مقررات می تواند مشکل ساز باشد: در سرتاسر جهان، دولت ها با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند که توسط پلتفرم های اشتراکی نوآورانه مانند Uber و Airbnb ایجاد شده اند. در برخی از مشاغل، هیچ سیستم نظارتی وجود ندارد. همچنین در موارد دیگر، نوآوری های تکنولوژیکی منجر به اختلال در سیاست ها شده اند.
اقتصاد اشتراکی چگونه به محیط زیست کمک می کند؟
از دید دکتر میثم شکری ساز اقتصاد اشتراکی علاوه بر تغییر مدل های کسب و کار و ارائه قدرت و گزینه های انتخابی بیشتر به مصرف کنندگان، مزایای مهمی برای محیط زیست نیز دارد. برخی از مهم ترین مزایای sharing economy برای محیط زیست عبارتند از:
- پایداری: در فرایند به اشتراک گذاری دارایی ها، مبادله کالاها و خدمات بین مصرف کنندگان به این معنی است که در کل کالاهای کمتری را می خریم. این امر نیز بدان معناست که نیاز کمتری به تولید محصولات جدید وجود دارد که کاهش آلودگی و زباله در کل زنجیره تامین را تضمین می کند.
- کاهش استفاده از منابع طبیعی: ما باید تلاش جمعی کنیم تا استفاده از منابع طبیعی جهان و آسیب رساندن به محیط زیست را متوقف نماییم، مثلاً قطع درختان. این نوع اقتصاد به این معنی است که فشار کمتری بر این منابع وارد می کنیم. در نتیجه فرصتی خواهیم داشت تا از محیط زیست خود بهتر محافظت نماییم.
این مطلب ادامه دارد…