ما در جهانی زندگی میکنیم که داشتن سواد مالی بسیار اهمیت دارد و آشنایی با آن برای هر فردی واجب است. سواد مالی به معنای کسب دانش و مهارتهای لازم برای تصمیمگیریهای مهم اقتصادی است. این در حقیقت پایه و اساس یک ارتباط هوشمندانه با پول، دارایی و هر آنچه که از نظر مادی برای ما ارزش دارد، است. آگاهی که در تمام عمر میتواند روی همه بخشها و جنبههای مالی زندگی ما تاثیر بگذارد.
جالب اینجاست که به دست آوردن این مهارت به ما کمک میکند تا پول خود را بهتر مدیریت کنیم، بودجهبندی داشته باشیم، بتوانیم پسانداز و سرمایهگذاری کنیم و در نتیجه زندگی کماسترسی برای خود و خانواده بسازیم.
چرا سواد مالی اهمیت دارد؟
این سوال برای بسیاری ممکن است پیش آید؛ باید اشاره کنیم که اهمیت داشتن مدیریت و سواد مالی ارتباط مستقیمی با تضمین ثبات اقتصادی فرد در درازمدت دارد. از رفاه فرد و خانواده پشتیبانی میکند. آنچه که در زندگی همه ما اهمیت دارد و سلامت مالی به شمار میروند شامل تامین مخارج و هزینههای روزمره، داشتن زندگی در حد توان، دریافت وامهای کوتاهمدت و بودجهبندی بلندمدت هستند.
فرد باید از نظر مالی باسواد باشد تا بتواند همه این موارد و مسائلی که ممکن است در طول زندگی به وجود آید را مدیریت و تامین کند. برنامهریزی و داشتن پسانداز کافی برای تامین مخارج دوران بازنشستگی و در عین حال جلوگیری از ایجاد بدهیهایی که خارج از توان فرد هستند و ممکن است منجربه ورشکستگی، اقساط معوقه و عدم پرداخت بدهی یا حتی سلب مالکیت شود جزو مواردیست که نشان میدهند چقدر داشتن سواد مالی اهمیت دارد.
راهکارهایی برای بهبود مهارتهای سواد مالی
اگر میخواهید سواد خود را در امور مالی افزایش دهید، گامهای زیر را امتحان کنید:
گام اول
با ارزیابی خود شروع کنید. سطح فعلی سواد مالی خود را بررسی کنید و از آن آگاه شوید.
گام دوم
آموزش ببینید. کتاب بخوانید، در سمینارهای مرتبط با امور اقتصادی شرکت کنید و سواد مالی خود را افزایش دهید.
گام سوم
یک برنامه مالی جامع برای خود ایجاد کنید. در این طرح کارهایی که باید برای دستیابی انجام دهید را مشخص کنید.
گام چهارم
بودجه ایجاد کنید. با پیگیری میزان درآمد یا ورودی و میزان خرجی که هر ماه میکنید، میتوانید یک برنامه بودجه ایجاد کنید. همراه کردن این بودجه با برنامهای که در سر دارید، میتواند کمک کند تا پسانداز داشته باشید.
گام پنجم
به خودتان جایزه دهید. اگر برنامهای برای خود چیدهاید، میتوانید هر ماه برای دستیابی به آن مقداری پول به عنوان جایزه به خود بدهید و آن را پساندازی برای رسیدن به هدف مالی و برنامه خود در نظر بگیرید.
گام ششم
پرداخت صورتحسابها را به تعویق نیندازید. مواردی که باید پرداخت شوند را در اولویت قرار دهید. همیشه پرداخت دیرهنگام صورتحسابها یک اشتباه پرهزینه است.
گام هفتم
بدهیهای با سود بالا را تسویه کنید؛ زیرا چنین مواردی به خاطر بهره بالایی که دارند، مانع رسیدن به استقلال مالی میشوند.
گام هشتم
رتبه دریافت وام خود را در نظر داشته باشید؛ زیرا این موضوع ارتباط مستقیمی با میزان نرخ بهرهای که باید برای دریافت وام بپردازید، مشخص میکند.
گام نهم
سرمایهگذاری را شروع کنید. برای دستیابی به سود چندگانه در سریعترین زمان ممکن شروع به سرمایهگذاری کنید.
گام دهم
آگاه باشید و صبر و انضباط را تمرین کنید؛ برای کسب سواد و مدیریت بهتر امور مالی خود باید به این موضوع واقف باشید که بازارها و مقررات اقتصادی مداوم در حال تغییر هستند. برای کسب استقلال مالی باید صبور باشید و نظم به خرج دهید. از تصمیمگیریهای مالی عجولانه خودداری کنید و به برنامهای که ایجاد کردهاید، متعهد باشید.
اجزای اصلی سواد مالی
برای کسب مهارت و سواد مالی در ابتدا نیاز است تا اجزا و مولفههای اصلی و کلیدی آن را بشناسیم:
بودجهبندی
یکی از مهمترین اجزای سواد مالی بودجهبندی است. فرآیندی که به شما کمک میکند تا برای درآمد و هزینههای خود برنامه بچینید. زمانی که برنامه و هدف داشته باشید مسبر پولهایی که خرج کردهاید را رصد میکنید، هزینهها را اولویتبندی میکنید و با این کار مطمئن میشوید که در محدوده و چارچوب توان مالی خود زندگی میکنید. وقتی بودجهبندی شما دارای ساختار و هدفمند باشد، اولین قدم برای کسب موفقیت مالی را برداشتهاید.
پسانداز
دومین مولفه و اجزای اصلی سواد مالی پسانداز است. پسانداز یعنی کنار گذاشتن بخشی از درآمد برای تامین نیازهای آینده یا استفاده در زمان اضطراری است. ایجاد چنین صندوقی شما را از تنشهایی که در زمان سخت و غیرمنتظره به وجود میآید، در امان میدارد.
مدیریت بدهی
اینکه بدهی شما به بانک یا به شخص باشد، تفاوتی ندارد. باید بدهکاری خوب و بد و نحوه بازپرداخت توسط فرد درک شود. سواد و مدیریت مالی به شما پیشنهاد میدهد که تا جای ممکن بدهیهای با بهره و سود بالا به حداقل رسانده شود و برای پرداخت مثلا وام برنامه داشته باشید.
سرمایهگذاری
اگر به دنبال افزایش ثروت در بلندمدت هستید، این رکن اصلی سواد مالی را بسیار جدی بگیرید. با دانش مالی میتوانید انواع سرمایهگذاری مثل سهام، اوراق قرضه، املاک و مستغلات را بهتر درک کنید. تحمل ریسک خود را بالا ببرید و در بخشهای متنوع وارد سرمایهگذاری شوید. نکته جالب توجه این است که سرمایهگذاری عاقلانه، سفر شما به سمت مسیر استقلال مالی را به میزان قابل توجهی سرعت میبخشد.
برنامهریزی برای بازنشستگی
بیشک همه ما به این موضوع فکر میکنیم که دوران بازنشستگی و پیری را چگونه بگذارنیم؟! سواد مالی این درک را در فرد ایجاد میکند که برای یک زندگی آرام و با رفاه نسبی در دوران بازنشستگی یک استراتژی هدفمند داشته باشد.
مالیات
ششمین رکن و مولفه سواد مالی، مالیات است؛ زیرا ارتباط مستقیمی با بخش مهمی از درآمد و امور مالی ما دارد. آشنایی با روشهای به حداقل رساندن بدهیهای مالیاتی، کسر مالیات و اعتبارات نیز جزو مباحث مهم مدیریت امور مالی است.
درک خدمات مالی
فرد باید خدمات مالی که شامل کارتهای اعتباری، حسابهای پسانداز، وامها و بیمهنامههاست را درک کند؛ زیرا در مدیریت امور مالی به انتخاب آگاهانه بسیار کمک میکند.
برنامهریزی مالی
سواد مالی با مبحث قدرت برنامهریزی تکمیل میشود. برنامهریزی یعنی ایجاد یک نقشه راه برای آینده مالی خود. این رکن میتواند شامل تعیین اهداف مالی خاص، ایجاد برنامهای برای دستیابی به آنها و بررسی و تحلیل منظم آنها با توجه به تغییر شرایط باشد.
تجربه کوتاه یک کارآفرین ایرانی درباره سواد مالی
میثم شکری ساز یکی از کارآفرینان جوان ایرانی است که در سن 37 سالگی با تکیه بر دانش و ارائه ایدههای بینظیر خود موفق به ایجاد شغل برای بسیاری از جوانان ایرانی شده است. او موفقیت خود را در کسب مهارت سواد مالی بیان میکند. مدیریت امور مالی از نظر ایشان یعنی رصد درآمد، مخارج، داشتن پسانداز، سرمایهگذاری با هدف افزایش سرمایه اولیه و محافظت از دستاورد است. سواد در امور مالی طبق گفته ایشان یعنی دقت در هزینههای انجام شده و میزان پساندازهای صورت گرفته است.
سخن پایانی
در این مطلب سعی کردیم شما را با یکی از مهمترین جنبههای زندگی امروزی، یعنی اهمیت داشتن سواد مالی، درک و تعریف آن از ابعاد مختلف آشنا کنیم. همچنین بیان کردیم که با راهکارها و برداشتن قدمهای دهگانه یعنی ارزیابی، آموزش، ایجاد برنامه مالی، بودجه، جایزه دادن به خود و پرداخت صورتحسابها و وامهای با سود بالا میتوانید سواد و استقلال مالی خود را افزایش دهید و بهبود ببخشید. به طور خلاصه برای مدیریت امور زندگی و موفقیت مالی، باید درآمد، مخارج و هر آنچه که بعد اقتصادی زندگی شما را تحت تاثیر قرار میدهد را درک کنید.
سوالات متداول
1- بهترین کتاب های سواد مالی چه منابعی هستند؟
بهترین کتابهایی که میتوانید برای افزایش مدیریت امور مالی خود مطالعه کنید، کتاب مبانی مالی، آنچه نمیخواهند درباره پول بدانید، جلد اول سواد مالی شخصی، سواد مالی برای همه و دید اقتصادی هستند.
2- چرا آموزش سواد مالی اهمیت دارد؟
با توجه به اینکه پول بخش مهمی از زندگی ماست، داشتن سواد مالی برای حفظ، سرمایهگذاری برای افزایش آن و در انتها داشتن یک زندگی آرام و کماسترستر دلایلیست که اهمیت آموزش برای به دست آوردن سواد و استقلال مالی را نشان میدهد.
3- مهمترین مولفه های سواد مالی چه چیزهایی هستند؟
بودجهبندی، پسانداز، مدیریت بدهی، سرمایهگذاری، برنامهریزی برای بازنشستگی، مالیات، درک خدمات و برنامهریزی مالی جزو ارکان و اجزای اصلی سواد مالی محسوب میشوند.
